وازکتومی

بسمه تعالی

 

دانشگاه علامه طباطبایی

دانشکده علوم اجتماعی

 

درس تنظیم خانواده

استاد: دکتر محمدزاده

 

موضوع: وازکتومی

 

دانشجو: عبدالکریم الصادق

 

وازکتومی چیست؟

دکتر سید حبیب­الله جعفری، جراح و متخصص بیماری­های کلیه و مجاری ادرار و عقیمی مردان، با ذکر این نکته که سابقه استفاده از روش وازکتومی به یک قرن پیش بازمی­گردد، در معرفی این روش می­گوید: «بیش از پنجاه سال تحقیقات گسترده‌ای دربارة وازکتومی صورت گرفت. از ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۵، یعنی به مدت یازده سال، عمل وازکتومی در ایالت سی‌چوان چین انجام شد و در سال ۱۹۸۵، انجمن جلوگیری داوطلبانه از بارداری از طریق جراحی، بی‌عارضه بودن این روش را اعلام کرد و در سال ۱۹۸۶، وازکتومی به تمام نقاط دنیا معرفی شد. در اوایل اردیبهشت ۱۳۷۲ نیز پروفسور لیسون چان به ایران آمد و این روش را به محافل علمی ما معرفی کرد.

سازمان بهداشت جهانی وازکتومی را به‌عنوان بهترین، مطمئن‌ترین و راحت‌ترین روش جراحی برای جلوگیری دائمی از باروری تأیید کرده است. وازکتومی را نخستین‌بار در ایران دکتر فریدون فروهری، مدیر پلی‌کلینیک شهید جعفری مرکز بهداشت شرق تهران، انجام داد. وی که پدر وازکتومی ایران شناخته شده است، شاگردان متعددی تربیت کرد و برای ترویج این روش به تمام نقاط ایران فرستاد. به گفته دکتر صدق آذر، سرپرست کنونی این پلی تکنیک، از آن زمان تاکنون، ۷۷۵ پزشک دوره‌های آموزشی وازکتومی را طی کرده‌اند و در نقاط مختلف کشور ایران در حال خدمت هستند. وی شمار موارد موفق وازکتومی انجام‌شده در مرکز مذکور را در حدود ۲۹ هزار مورد ذکر می­کند.

وازکتومی به دو روش انجام می‌شود: روش قبلی یا کلاسیک که جراحی با تیغ بوده است و روش جراحی بدون تیغ. دکتر جعفری در توضیح وازکتومی می‌گوید: «وازکتومی عبارت است از قطع لولة منی‌بر در مرد که با عمل جراحی ساده و مطمئنی در مدتی کوتاه انجام می‌شود. این روش آسان‌ترین و مؤثرترین روش پیشگیری از بارداری است که به‌تازگی با عملی بسیار ساده و بدون استفاده از تیغ جراحی صورت می‌گیرد و نیازی به بخیه‌زدن ندارد.»

وازکتومی برای چه افرادی مناسب است؟

دکتر صدق آذر استفاده از این روش را توصیه می­کند برای افرادی که:

۱ -مایلند روشی را انتخاب کنند که با فعالیت جنسی آنها تداخلی نداشته باشد؛

۲ -تصمیم به بچه‌دار شدن مجدد ندارند؛

۳ -به دلایل پزشکی نمی‌خواهند بچه‌دار شوند؛

۴ -احتمال بروز بیماری‌های ژنتیکی در فرزند آنها وجود دارد؛

۵ -وازکتومی را، به دلیل سهولت و نداشتن عوارض، بر لولـه بستن همسرشان ترجیح می‌دهند.

وازکتومی چگونه از حاملگی جلوگیری می‌کند؟

سلول‌های جنسی که در بیضه ساخته می‌شوند، از طریق لوله‌های منی‌بر راست و چپ، وارد مایع ‌منی می‌شوند. در وازکتومی، این دو لولـه را مسدود می‌کنند و در نتیجه سلول‌های جنسی قادر به عبور نیستند. در وازکتومی بدون تیغ جراحی، که با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، شکاف کوچکی به طول ۲ تا ۳ میلی‌متر بر روی پوست ایجاد می‌کنند. سپس با وسایل مخصوصی لایه‌های سحطی را کنار می‌زنند و از همین فضای کوچک لولـه‌های منی‌بر را خارج می‌سازند. پس از انجام عمل، که بی‌نیاز از بخیه است، محل را پانسمان می‌کنند. سوراخ باقی‌مانده حداکثر ظرف ۴۸ ساعت ترمیم و محو می‌شود.

دکتر صدق‌آذر تأکید می‌کند: «داوطلب تنها زمانی درد مختصری احساس می‌کند که مادة بی‌حس‌کننده به او تزریق می‌شود و پس از تزریق، هیچ دردی احساس نخواهد کرد.» این عمل، به‌طور متوسط، در مدت ۱۰ الی ۱۲ دقیقه خاتمه می‌یابد. داوطلب باید تا مدت ۲۴ ساعت پس از عمل استراحت کند و از انجام دادن کارهای سنگین تا یک هفته بپرهیزد. اما اگر کار روزمرة او سنگین نباشد، زودتر از این مدت می‌تواند به سر کار خود بازگردد.

دکتر جعفری در مورد احتمال وقوع بارداری بلافاصله پس از انجام عمل وازکتومی هشدار می­دهد و می­گوید: «به علت باقی ماندن تعدادی از سلول‌های جنسی یا اسپرم در لولـه‌های تناسلی، خطر حاملگی بلافاصله پس از وازکتومی از میان نمی‌رود. زوج‌ها باید به مدت سه تا شش ماه از یک روش مطمئن دیگر پیشگیری از بارداری استفاده کنند. برای حصول اطمینان از حذف سلول‌های جنسی از ترشحات دستگاه تناسلی مرد، متقاضی باید آزمایش شمارش اسپرم انجام دهد. اولین آزمایش دو ماه پس از عمل درخواست می‌شود. البته برای حصول اطمینان کامل، تکرار آزمایش در چهار و شش ماه پس از عمل نیز ضروری است.

مزایا و معایب وازکتومی:

وازکتومی یک عمل جراحی ساده است، در حالی‌که بستن لوله‌های زنان نیاز به بیهوشی عمومی و دسترسی به حفرة شکم دارد. بنابراین، بستن لولـه‌های زنان یک عمل جراحی وسیع محسوب می‌شود با کلیة عوارض بیهوشی عمومی. به علاوه، حاملگی خارج رحمی مرگ‌آورترین عارضة بستن لوله‌ها در زنان محسوب می‌شود. اما وازکتومی هیچ عارضة ناخواسته‌ای به همراه ندارد. برخلاف باور بسیاری از افراد ناآگاه، این روش نه‌تنها فعالیت جنسی را محدود نمی‌کند بلکه، با حفظ تمام مراحل طبیعی رابطة جنسی، قوای زوجین را افزایش نیز می‌دهد.

دکتر صدق آذر می­گوید: «افرادی هستند که چند ماه پس از وازکتومی به مرکز مراجعه و از افزایش قوای جنسی خود شکایت می‌کنند. رفتارهای جنسی از افکار و عواطف انسان‌ها تأثیر می‌پذیرند. ترس از حاملگی ناخواسته عامل سردمزاجی و بی‌میلی در روابط زناشویی بسیاری از زوج‌هاست. آنچه اهمیت دارد این است که باید برای عموم مرز میان وازکتومی و اخته کردن مردان را روشن کرد. در اخته کردن، بیضه‌ها به‌طور کامل از بین می‌روند و دو وظیفة طبیعی آنها، یعنی تولید هورمون‌های جنسی مردانه و ساخت اسپرم، دیگر به انجام نمی‌رسد. با تخریب بیضه‌ها، خصوصیات ظاهری مردانه نیز همزمان با توقف تولید اسپرم از بین می‌روند. اما در فرد وازکتومی شده، هورمون‌های مردانه از راه عروق به بدن می‌رسد و بیضه سالم است. زوج‌های متقاضی وازکتومی باید بدانند که پس از این عمل، مقدار مایع منی مرد همانند پیش از انجام وازکتومی است و از لحاظ خصوصیات ظاهری، یعنی رنگ، بو و حجم آب نیز تغییری نخواهد کرد. در طی عمل وازکتومی، دستگاه ادراری آسیبی نخواهد دید و احتمال ابتلا به سرطان پروستات در داوطلبان افزایش نخواهد یافت.»

برخی از مردان پس از وازکتومی دچار ناراحتی و تورم محل عمل می‌شوند. عده‌ای نیز ممکن است دچار خونریزی، کبودشدگی یا عفونت بشوند. اما به‌ندرت مسئلة جدی و مشکل‌سازی به‌وجود می‌آید. توصیه می‌شود که داوطلبان در صورت تب در چهار هفتة اول پس از عمل، بخصوص یک هفتة اول، خونریزی یا خروج چرک از محل زخم، درد و تورمی که قطع نشود یا تصور باردار شدن همسر به پزشک مراجعه کنند. دکتر جعفری رعایت نکاتی را در بهبود سریع‌تر محل جراحی مفید می‌داند: «حداقل تا دو روز از بیضه‌بند استفاده شود. محل جراحی در حین جوش خوردن زخم به‌هیچ‌وجه دست‌کاری نشود. در صورتی که وازکتومی به روش کلاسیک یا قدیمی انجام شده است، باید یک هفته پس از عمل برای کشیدن بخیه‌ها به مرکز انجام وازکتومی مراجعه کرد. در روش وازکتومی بدون تیغ جراحی، نیازی به کشیدن بخیه نیست و متقاضی می‌تواند سه روز بعد از عمل، پانسمان روی زخم را بردارد و پانسمان مجدد هم ضرورتی ندارد.»

وازکتومی برگشت‌پذیر است

مصطفی کاشانی 37 ساله است و همسر و پسر بزرگش را در سانحه رانندگی از دست داده است. او که به علت اشتغال در کارخانه نساجی قادر به نگهداری دختر کوچکش نیست قصد ازدواج دارد. وی متقاضی عمل بازگشت وازکتومی است. کاشانی در مورد علت درخواست خود چنین توضیح می­دهد: «اولین آرزوی هر زن جوان درآغوش گرفتن فرزندش است. اگر این زن حس مادری را تجربه نکند، هرگز دختر مرا متعلق به خود نخواهد دانست.»

دکتر جعفری احتمال باروری دوباره را در چنین مواردی زیاد می­داند. وی می­گوید: «دلایل مختلفی برای تقاضای برگشت وازکتومی وجود دارد. میزان بالای طلاق، ازدواج‌های مکرر و مرگ همسر یا فرزند از شایع‌ترین این علت‌ها هستند. بر طبق مطالعات انجام‌شده، در نهایت، ۲ تا ۶ درصد از مردان وازکتومی‌شده تقاضای عمل برگشت را خواهند داشت. هشت سال پس از انجام عمل وازکتومی، احتمال موفقیت در عمل برگشت، یعنی وجود مجدد اسپرم در مایع منی، ۸۰ تا ۹۰ درصد و میزان وقوع بارداری ۵۰ تا ۶۰ درصد است. پیش از پیشرفت تکنیک‌های جراحی میکروسکوپی، احتمال بارداری مجدد بین ۱۵ تا ۵۰ درصد بود. اما امروزه، با استفاده از جراحی میکروسکوپی، این احتمال افزایش قابل توجهی یافته است. شکست عمل برگشت به متغیرهای مختلفی بستگی دارد، مانند وجود آنتی‌بادی ضد اسپرم و تنگی محل عبور. تجربة جراح نیز عامل بسیار مهمی در تعیین نتیجة عمل برگشت است.»

در مراکز مشاوره، هرگاه زن یا شوهر تمایل خود را به بچه‌دار شدن در آینده ابراز کند یا ازدواج در شرایط مساعد و ثابتی صورت نگرفته و متزلزل باشد، استفاده از این روش جلوگیری از بارداری پیشنهاد نمی‌شود. به‌طور کلی، انتخاب وازکتومی از جانب مراجعان به شرایط هر یک از آنها بستگی دارد. به همین دلیل استانداردی برای سن و تعداد فرزند متقاضیان تعیین نمی‌شود. اما به شرایطی مانند داشتن حداقل دو فرزند و سن بالاتر از دو سال برای فرزند دوم در مراکز بهداشتی توجه می‌شود.

ممنوعیت انجام وازکتومی:

به اعتقاد دکتر صدق آذر، برای روش وازکتومی بدون تیغ جراحی، هیچ ممنوعیتی وجود ندارد. وی مراجعه کنندگان را به چهار گروه تقسیم می­کند: «گروه اول مشکلی را ذکر نمی‌کنند و به‌راحتی عمل وازکتومی می‌شوند. گروه دوم در پروندة پزشکی خود سابقة جراحی دارند، مثلاً برای رفع یک نقص آناتومیکی کوچک. این افراد را با احتیاط وازکتومی می‌کنیم. گروه سوم دچار عفونت یا یک بیماری مردانه هستند. در مورد این گروه نیز، پس از درمان کامل، عمل وازکتومی با فاصلة زمانی مناسب انجام می‌شود.  گروه چهارم به دلیل ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای باید در بیمارستان مجهز و در اتاق عمل وازکتومی شوند. مبتلایان به بیماری هموفیلی در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند.»

جراحی ساده و بی‌خطر وازکتومی، در بسیاری از کشورها، شیوه‌ای رایگان و مناسب برای تعداد زیادی از زوج‌های میانسال است. تشخیص شرایط مناسب اقتصادی و خانوادگی برای بچه‌دار شدن و کسب آمادگی روانی ـ عاطفی لازم، تنها از عهدة دو شریک زندگی ساخته است. تردیدی نیست که کودکانِ ناخواستة امروز مطرودان فردای جامعة ما هستند .

بستن لوله­های اسپرم­بر (وازکتومی بدون تیغ جراحی NSV)

توضیح روش:

وازکتومی بدون تیغ جراحی یک روش  دایمی پیشگیری از بارداری برای آقایان است. این روش با یک عمل جراحی سرپایی و بی حسی موضعی و معمولا کوتاهتر از 20 دقیقه انجام می­گیرد. طی این عمل لوله­های اسپرم بر ، از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک بر روی کیسه بیضه­ها بسته می­شوند.

مکانیسم عمل:

بسته شدن لوله­های اسپرم بر از ورود اسپرم­ها به مایع منی جلوگیری می نماید. در این حالت مایع منی فرد بدون اسپرم بوده و لقاح صورت نخواهد گرفت.

اثربخشی:

یکی از اثربخش­ترین روش­های پیشگیری از بارداری است. با پیگیری­های بعد از عمل و انجام دو نوبت آزمایش آنالیز اسپرم پس از عمل جراحی که نبودن اسپرم در مایع منی را تایید کند، میزان موفقیت نزدیک به 100% است.

مزیت­ها:

* اثر بخشی بالا

* دایمی بودن

* تداخل نداشتن با فعالیت جنسی

* عدم نیاز به یادآوری و مراجعه­های مکرر

* نداشتن اثر منفی بر قدرت مردانگی، میل جنسی و صفت­های ثانویه مردانه (ریش – سبیل و صدای مردانه)

* عارضه نداشتن برای سلامتی استفاده کننده از روش دراز مدت

* تاثیر نداشتن بر حجم و ظاهر مایع منی و کیفیت تماس جنسی

* افزایش لذت جنسی بدلیل از بین رفتن نگرانی حاملگی ناخواسته

* اثربخشی بیشتر، نیاز کمتر به مراقبت­های قبل و پس از عمل، احتمال بیشتر در موفقیت عمل بازگشت، زمان کوتاه­تر عمل جراحی، امکان کسب اطمینان از موفقیت عمل و عارضه­های کمتری در مقایسه با بستن لوله­های رحمی

* چاق نشدن فرد پس از عمل

عوارض شایع و چگونگی برخورد با آنها:

وازکتومی عارضه درازمدت قابل توجه و سیستمیک نداشته و عارضه­های احتمالی محدود به محل عمل­ می­باشد. این عارضه­ها شامل درد، سوزش و کبودی مختصر ناحیه عمل بوده که عموما بعد از حداکثر یک هفته برطرف می­شوند.

عوارض غیر شایع و چگونگی برخورد با آنها:

1- هماتوم

2- عفونت پوست ناحیه عمل و یا اپیدیدمواتورکیت عفونی

3- اپیدیدیمیت احتقانی و درد مزمن بیضه­ها

در صورت بروز هر یک از عارضه­های غیر شایع یاد شده، متقاضی باید به مرکز (مراکز) ارائه خدمت وازکتومی مراجعه کند.

موارد منع استفاده مطلق:

باید توجه داشت هیچگونه منع مطلقی در انجام وازکتومی وجود ندارد، اما در برخی شرایط وازکتومی باید با «احتیاط»، «تاخیر» و یا «ارجاع» به یک مرکز مجهز انجام گیرد. این موارد به شرح ذیل می­باشند:

موارد احتیاط:

مواردی هستند که خدمت وازکتومی برای متقاضی با احتیاط انجام می­شود. این موارد عبارت هستند از:

* آسیب اسکروتوم و یا سابقه عمل جراحی آن

* واریکوسل و هیدروسل بزرگ

* عدم نزول بیضه یک طرفه (وازکتومی در سمت نزول یافته انجام گرفته و اگر 3 ماه بعد از عمل در مایع منی اسپرم وجود داشته باشد وازکتومی سمت مقابل نیز باید انجام گیرد.)

* دیابت

موارد تاخیر:

مواردی هستند که وازکتومی با تاخیر (به منظور رفع مشکل و درمان در صورت لزوم) انجام می­شود. این موارد عبارت هستند از:

* بیماری مقاربتی فعال

* التهاب سرآلت، لوله­های اسپرم بر و یا بیضه­ها

* عفونت پوست اسکروتوم

* عفونت حاد سیستمیک و یا گاستروآنتریت شدید

* فیلاریازیس و الفانتیازیس

* اپیدیدیمیت و یا اورکیت

موارد ارجاع:

مواردی هستند که متقاضی باید برای انجام وازکتومی به بیمارستان ارجاع می­شود. این موارد عبارت هستند از:

* فتق کشاله ران

* عدم نزول بیضه دو طرفه

* اختلالات انعقادی

* ایدز

* وجود توده در کیسه بیضه­ها

* سابقه حساسیت به لیدوکایین

تکنیک عمل وازکتومی بدون تیغ جراحی:

وازکتومی بدون تیغ جراحی توسط دو پنس خاص به نام­های پنس شکافنده (Dissecting forceps) و پنس گرد ( Ringed clamp ) قیچی راست کوچک و پنس هموستات انجام می­گیرد . با تزریق 5/0ccلیدوکایین 1% یا 2% بدون آدرنالین در زیر پوست و 5/2cc از آن در هر طرف اسکروتوم، پوست و وازدفران­های چپ و راست بی­حس می­شوند. هر کدام از وازدفران­ها از محل سوراخ ایجاد شده روی اسکروتوم خارج و در دو نقطه به فاصله 1 سانتی متر با نخ سیلک گره زده شده و فاصله­ای از وازدفران که بین دو گره قرار گرفته است، چیده می­شود.

آزمایش­ها و معاینه­های لازم:

معمولا قبل از انجام وازکتومی نیاز به درخواست هیچگونه آزمایشی نمی­باشد. در گرفتن شرح حال، سابقه پزشکی متقاضی بررسی شده و معاینه فیزیکی عمومی با توجه ویژه به دستگاه ژنیتال انجام شود.

دستورهای پس از عمل:

* استراحت به مدت یک روز

* آب نزدن به محل عمل تا دو روز

* نداشتن تماس جنسی تا 4 روز

* پوشیدن شورت تنگ و یا بیضه بند و انجام ندادن کار سنگین تا یک هفته

هشدارها و چگونگی برخورد با آنها:

مواردی هستند که فرد وازکتومی شده در صورت رویارویی با آنها، باید فورا به مرکز یا مراکز انجام دهنده وازکتومی مراجعه نماید.

1- تب بیش از 38 درجه تا 4 هفته ، به ویژه در هفته اول

2- درد شدید ناحیه عمل که به مسکن های معمولی پاسخ ندهد

3- خروج خون و چرک از محل زخم

4- تورم بیش از حد اسکروتوم

موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی:

* بهتر است فرد وازکتومی شده یک هفته پس از عمل برای معاینه محل عمل به پزشک ارائه دهنده خدمت مراجعه نماید.

* فرد وازکتومی شده باید سه ماه بعد از عمل از نظر آزواسپرمی ( نبودن اسپرم در مایع منی ) آزمایش شود. لازم است در این مدت و تا اخذ نتیجه آزمایش، یک روش مطمئن جلوگیری از بارداری ( مانند کاندوم ) مورد استفاده قرار گیرد. برای پیگیری و اطمینان از موفقیت کامل عمل ، انجام اسپرم آنالیز بعدی با فاصله زمانی یک ماه از آزمایش اول ( چهارم ماه پس از عمل ) خواهد بود.

برگشت پذیری وازکتومی بدون تیغ جراحی:

وازکتومی بدون تیغ جراحی یک روش دائمی پیشگیری از حاملگی بوده و متقاضیانی که خواهان فرزند دیگری هستند به هیچ عنوان نباید از این روش استفاده نمایند. در موارد نادری که ممکن است متقاضی پس از وازکتومی خواهان انجام عمل Reversal Vasectomy l گردد.

Reversal Vasectomy ( عمل جراحی برگشت وازکتومی ) یک عمل جراحی است که با استفاده از میکروسکوپ و یا لوپ انجام شده و طی آن دو انتهای بریده شده وازدفران به یکدیگر پیوند زده می شوند. میزان موفقیت عمل برگشت بین 60 تا 80 درصد و ظهور اسپرم در مایع منی پس از عمل برگشت، تا بیش از 95% گزارش گردیده است.

وازکتومی یک روش دائمی جلوگیری از بارداری می­باشد و در صورتی که مردی بعد از عمل وازکتومی تصمیمش عوض شود و بخواهد دوباره بچه­دار شود به آسانی قابل برگشت خواهد بود. بنابراین قبل از اینکه اقدام به عمل وازکتومی شود باید فرد مطمئن شود که دیگر در هر شرایط دیگری خواهان پدر شدن نخواهد بود. با این حال گاهی اوقات می­توان با یک عمل جراحی، وازکتومی را برگشت داد اما هیچگونه تضمینی وجود ندارد که این عمل موفقیت­آمیز بوده و دوباره فرد بتواند صاحب فرزند شود.

نحوه عمل جراحی وازکتومی

وازکتومی‌ یک عمل جراحی راحت و آسان می‌باشد. برای انجام عمل وازکتومی‌، دو روش وجود دارد که عبارتند از : ۱) وازکتومی ‌با استفاده از تیغ جراحی و بخیه زدن ۲) وازکتومی ‌بدون استفاده از تیغ جراحی

برای اینکه عمل جراحی وازکتومی‌را بهتر بفهمیم، بهتر است ابتدا کمی‌درباره دستگاه تناسلی مردان و عملکرد آن مطالبی بیان شود.

بیضه‌ها عضوی از بدن هستند که تولید اسپرم و هورمون جنسی مردانه تستوسترون می‌کنند. بیضه‌ها در داخل کیسه‌ای به نام اسکروتوم Scrotum قرار دارند. هر بیضه به لوله‌ای کوچک و پیچ در پیچ به نام اپیدیدیم (Epididymis) متصل است.

اسپرمها وقتی از بیضه خارج می‌شوند وارد اپیدیدیم شده و در آنجا حدود شش هفته نگهداری می‌شوند تا کامل و بالغ شوند. اپیدیدیم نیز توسط یک جفت لوله دیگر به نام وازدفرانس (Vas deferens) به غده پروستات متصل می‌گردد. مایع منی در پروستات ساخته میشود و در هنگام مقاربت، این مایع منی با اسپرم مخلوط شده و از آلت تناسلی خارج می‌گردد. در روش وازکتومی‌ با استفاده از تیغ جراحی، ابتدا اسکروتوم (پوست روی بیضه ) با استفاده از یک ماده بی‌حس کننده که به داخل آن تزریق می‌گردد بی‌حس می‌شود. سپس با مشخص کردن مجرای وازدفرانس در زیر پوست اسکروتوم، یک برش کوچک (معمولا حدود یک سانتیمتر) بر روی اسکروتوم ایجاد می‌شود . اکنون با بیرون کشیدن وازدفرانس از طریق این سوراخ، دو برش بر روی آن ایجاد می‌کنند و یک سانتیمتر از آن را برمی‌دارند. هر دو سمت بریده شده وازدفرانس را با نخ یا کلیپس و یا با کوتر می‌بندند و سپس آنها را به داخل اسکروتوم بر می‌گردانند. اکنون برشی که بر روی اسکروتوم وجود دارد را با زدن بخیه می‌بندند. سپس تمام این کارها را برای سمت دیگر (بیضه طرف دیگر) انجام می‌دهند. در روش وازکتومی‌ بدون استفاده از تیغ که به آن اصطلاحا N.S.V. گفته می‌شود ( حروف اول کلمات No – scalpel vasectomy) در مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه بعد از انجام بی‌حسی موضعی با استفاده از دو عدد پنس، این عمل انجام می‌شود. از آنجایی که سوراخی که دراین روش ایجاد می‌گردد خیلی کوچک می‌باشد، نیازی به بخیه زدن وجود ندارد.

مراقبت پس از عمل وازکتومی

به مدت یک تا سه روز پس از عمل وازکتومی‌، لازم است که فرد استراحت کامل داشته و حرکاتش را محدود نماید تا موجب کاهش تورم شده و اجازه دهد که مجرای وازدفرانس که بریده شده، التیام یابد. اکثر آقایان در چنین مواقعی ترجیح می‌دهند که به پشت خوابیده و پاهایشان را بالا بیاورند. اگر چه این کار لزومی‌ندارد. انجام حرکات شدید، بلند کردن اجسام سنگین و راه رفتن زیاد باعث افزایش احتمال بروز التهاب و خونریزی در اسکتروم می‌شود.

معمولا به مدت یک هفته کمی‌احساس ناراحتی در افراد طبیعی می‌باشد. داروهای مسکن و ضد التهاب در چنین مواردی می‌توانند سودمند باشد. استفاده از کیسه حاوی یخ هر ۱۵ دقیقه یک بار و به مدت ۱۵ دقیقه میتواند به کم کردن تورم کمک نماید.

زمان لازم برای اطمینان از عدم وجود اسپرمها در منی

 وازکتومی‌ عملی نیست که بوسیله آن سریعا و بلافاصله بتوان نتایج عقیم بودن را مشاهده نمود. اسپرمها می‌توانند به مدت بیش از یک هفته در وازدفرانس، در بین انتهاهای بخیه زده آن و مجرایی که به آلت تناسلی متصل است، باقی بمانند.

در اکثر آقایان، حدود ۱۰ تا ۱۴ بار که مقاربت انجام دادند و منی از آنها خارج شد، به مدت یک تا دو هفته طول میکشد تا مجرای آنها خالی از اسپرم شود. معمولا حداقل دو نمونه از مایع منی در طی یک هفته تا یک ماه بعد از عمل وازکتومی ‌باید گرفته شود و برای آزمایش اسپرم به آزمایشگاه فرستاده شود. وقتی در برگه آزمایش تعداد اسپرمها صفرگزارش شد و هیچ اسپرمی‌ در مایع منی دیده نشد، آن موقع می‌توان گفت که عمل وازکتومی‌ با موفقیت انجام شده و فرد عقیم شده است. تا آن هنگام باید از سایر روشهای ضد بارداری استفاده نمود.

 از آنجایی که اسپرمها فقط پنچ در صد مایع منی را تشکیل می‌دهند، بعد از عمل وازکتومی‌، فرد هیچ احساسی از کم شدن مایع منی خود نخواهد داشت. عمل وازکتومی ‌بر خلاف بعضی از شایعات هیچ اختلالی درتولید هورمون جنسی مردانه تستوسترون نداشته و باعث کاهش میل جنسی نیز نمی‌شود .

عوارض جانبی وازکتومی

عوارض جانبی جدی این عمل بسیارنادر می‌باشند. حدود ۱۰ در صد افراد دچار درد، خونریزی و التهاب بیشتری نسبت به سایر افراد خواهند شد. این امر ممکن است به دلیل ایجاد فشار موقتی که در وازدفرانس ایجاد می‌شود پدید آید. درموارد خیلی نادری ممکن است اسپرمها تا حتی یکسال بعد از عمل وازکتومی ‌نیز در مایع منی یافت شوند.

این وضعیت ممکن است به علت مهاجرت آرام و ضعیف اسپرمها در وازدفرانس ایجاد شود و یا اینکه ممکن است نشان دهنده این باشد که انتهای بسته شده وازدفرانس دوباره به یکدیگر متصل شده‌اند. راه حل این وضعیت، انجام دوباره عمل وازکتومی ‌می‌باشد . گاهی اوقات وضعیتی به نام گرانولوم اسپرم (gronuloma) ایجاد می‌شود که در این حالت اسپرمهای باقی مانده بصورت غده کوچکی جمع می‌شوند و موجب تحریک می‌گردند. این وضعیت معمولا با گذشت زمان خود بخود برطرف می‌شود با این حال گاهی اوقات می‌توان با عمل جراحی آن را برداشت.

 مزایای وازکتومی

مزایای وازکتومی عبارتند از:

  * یک روش دائمی‌جلوگیری از بارداری می‌باشد

 * اختلالی در فعالیت جنسی ایجاد نمی‌کند

 * نیازی به مراقبتهای روزانه ندارد

 * نسبت به عمل بستن لوله‌های رحم در خانمها، روش وازکتومی ‌بسیار آسان‌تر و ارزان‌تر می‌باشد.

 معایب وازکتومی

معایب وازکتومی عبارتند از:

 * از انتقال بیماریهای عفونی مقاربتی جلوگیری نمی‌کند

 * بلافاصله بعد از عمل جراحی اثر عقیم بودن آن آشکار نمی­شود

 * نیاز به عمل جراحی کوچکی دارد

 * ممکن است دوباره مجاری وازدفرانس به یکدیگر متصل شوند

 * ممکن است در صورت پشیمان شدن از انجام این عمل، عمل برگشت پذیر بودن آن اجرا نشود.

 

منابع: مجله اینترنتی ایرانیان

سایت تالارهای نیک صالحی

سایت آفتاب