ازدواج وموفقیت در آن از دیدگاه اسلام

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع تحقیق :ازدواج وموفقیت در آن از دیدگاه اسلام

استاد : دکتر محمدزاده

فهرست مطلالب

پیشگفتار

قسمت اول

اهمیت ازدواج وبررسی آن از نظرات مختلف وآثار آن

اهمیت ازدواج دراسلام

بررسی ازدواج از نظرهای گوناگون

1-    ازدواج ازنظر علمی وروانی

2-    ازدواج از نظر اخلاقی

3-    ازدواج ازنظر اجتماعی

آثارمثبت ومفید ازدواج

1-    خودکفایی واستقلال

2-    بقای نسل وآرامش خاطر

3-    احساس مسئولیت

قسمت دوم

ازدواج آسان وراه حل مشکلات مصنوعی آن

شیوه وگفتارپیشوایان اسلام درازدواج آسان

اهمیت مهریه دراسلام

مهریه ،یکپشتوانه اقتصادی واجتماعی زن دراسلام

راه حل مشکلات زناشویی ازدیدگاه اسلام

1-    حذف تشریفات ورسمهای غلط

2-    مشکل پسندی

3-    ناداری وفقر

4-    آزادی غلط وگریز از مسئولیت سرپرستی خانواده

5-    عذرادامه تحصیل

6-    تاخیر ازدواجبهبهانه زود بودن آن

7-    مشکل عدم توافق پدر ومادر یا سایر بستگان

8-    مسکن

9-    ترس از بچه دارشدن

10-    تقدس بیجا وتعصب غلط وفاداری به شوهراول

قسمت سوم

انتخاب همسر وویژگی های همسرخوب

1-    دقت درانتخاب همسر

2-    ویژگیهای همسرآرمانی اسلامی وشوهر شایسته

نتیجه گیری وجمع بندی

پیشگفتار

ازدواج ،یک امر طبیعی وهمیشگی ومعمولی برای همه انسانها بوده وهست ونمی توان از آن صرف نظر کرد برهمین اساس باید هرگونه مشکل ودست انداز راکه برسرراه آن است برطرف کرد ووصول آنرا برای همه آسان نمود از آنچا یی که ازدواج یک نیاز همگانی وعمومی است باید زمینه تحقق آن برای همه فراهم گردد وبه گونه ای آسان ، همه از آن بهره مند گردند  ولی باکمال تاسف ، دیده  میشود که درجامعه ما تشریفات ازدواج ومقدار مهریه  به طور سرسام آوری بالا  می رود وبیرایه های پوچ واسرافهای بی مزه وویرانگر  روز به روز امر مقدس ازدواج را دشوارتر وگاهی برای بسیاری از افراد آن چنان غیرممکن می سازد که گویی هیچ مرز وقانونی  ونظمی در کار نیست  واسلام دراین باره هیچ بیانی ندارد وانسانها را یله وآزاد نموده تا بدون کنترل هرچه می خواهند انجام دهند . نتیجه آن می شود که اکثر یت  طبقه محروم بمانند ویاتن دادن به آن با رفتن زیر بار سنگین مشکلات ووام وقرض وانواع ناملایمات دیگر همراه باشد وپیامد های شوم  ورنج آور آن، سالها بردوش آنها سنگینی کند وزندگی آنها راتلخ نماید : با توجه به اینکه مشکلات این گونه ازدواج ها با ازدواج قطع نمی شود بلکه در مراحل بعد از آن نیز ادامه می یابد .

انجاست که باید اعلام خطر کرد وبا به صدا در آوردن آژیر  خطر به فریاد بینوایان توجه نمود .اسلام عالی ترین پناهگاه وبهترین مکتبی است که با حساب شده ترین روشها و برنامه ها درهمه زمینه ها به پیش گیری ودرمان دردها پرداخته است .بنابراین ، چه بهتر که با پذیرفتن پیام اسلام درباره برنامه تشکیل خانواده همه مردم دست به دست هم نهاده وکارها را آسان نمایند وبا دست خود برمشکلات نیافزایند.

اکنونکه حکومت اسلامی دراین کشور برقرار است لازم است که برنامه های اجتماعی اسلام نیز درمیان جامعه   وهمه ارتباطات جمعی به طور صحیح وکامل پیاده گردد تاهمواره زندگی ماشیرین وسازنده باشد.

  این تحقیق درسه قسمت زیر تهیه وتنظیم شده است.

1)     اهمیت ازدواج وبررسی آن از دیدگاه های مختلف وآثار مثبت آن

2)     ازدواج آسان (دائم وموقت) دراسلام ،مقدار وچگونگی مهریه وتوضیحی درباره تشریفات  ورسمهای دست وپاگیر وغلط به همراه راه حل مشکلات

3)     انتخاب همسر وویژگیهای همسر خوب از مردوزن

1اهمیت ازدواج وبررسی آن ازنظرات مختلف وآثار آن

اهمیت ازدواج در اسلام

در قرآن و روایات اسلامی، به امر مقدس ازدواج، سفارش و تاکید فراوان شده است. در آیه 32 سوره نور می خوانیم:

وَ اَنکَحوا الاَیامی مِنکُم وَ الصّالِحینَ مِن عِبادِکُم وَ اِمائِکُم، اِن یَکُنوا فُقَراءَ یَغنِهُمُ اللهُ مِن فَضلِهِ وَ اللهُ واسِعً عَلَیمً.

“به مردان و زنان بی همسر، همسر دهید و همچنین به غلامان و کنیزان صالح، همسر دهید، فکر فقیر وتنگدست باشند، خداوند آنان را از فضل خود، بی نیاز می سازد، خداوند وسعت دهنده و آگاه است.”

در این آیه، همه مردم مورد خطاب خدا قرار گرفته اند، تا با تعاون و وساطت و کمک های مالی و فراهم نمودن اسباب کار بی همسران را دارای همسر کنند. در امر مقدس و پر اهمیت ازدواج که یک امر ضروری برای حفظ عفت جامعه است، بی تفاوت نباشند.

موضوع اقدام و فراهم نمودن اسباب کار، برای تحقق ازدواج به قدری در اسلام مهم است که پیامبر اسلام (ص) فرمود:

“کسی که برای تحقق ازدواج بین مومنین و مومنات، وساطت و اقدام کند، خداوند علاوه بر پاداشهای بسیار عظیم تا آنجا به او لطف می کند که:

“هرگامی که انسان بر دارد و هر کلمه ای که در این راستا می گوید، ثواب یکسال عبادت را که شبهای آن با قیام و عبادت به سر آید و روزهی آن روزه بگیرد، در نامه عمل او می نویسند”

] وسائل الشیعه ج14 ،ص27[

بررسی ازدواج از نظرهای گوناگون

1- ازدواج از نظر علمی روانی

ساختار انسان ازغرایزگوناگون ترکیب یافته ،که هر یک از آن غرائز باید به طور طبیعی و صحیح، اشباع شوند و به نیاز خود برسند و قطعا عدم توجه به نیازهای فطری غرائز موجب نارسایی یا طغیان وناگواریهای روانی و انحراف از جاده مستقیم است. یکی از نیرومندترین غرائز، غریزه جنسی است ،که باید شایسته و صحیح اشباع گردد، ازدواج یگانه طریق سالم برای اشباع وجواب مثبت دادن به غریزه جنسی است، که هیچ چیزی جایگزین آن نخواهد شد.

به عبارت روشنتر؛ قانون خلقت، جاذبه جنسی را به عنوان عامل بقای نسل انسان وآرامش روح او میان دو جنس مخالف قرارداده ،و هرگونه تغییری از این مسیر، هم بر خلاف موازین فطری و علمی است وهم آرامش روحی را بر هم می زند، بنابراین نه می توان غریزه جنسی را سرکوب کرد و تعطیل نمود، و نه می توان آن را یله و رها گذاشت ، بلکه باید آن را با ازدواج صحیح، تعدیل کرد ولی اگر از این حد ومرز بگذرد، مسلما نوعی بیماری خواهد بود.تا انجا که گاه به سر حد جنون می رسد، و از آن به عنوان «جنون جنسی» تعبیر می کنند.

پس یکی ازراههای نجات ازبیماری های روانی وتشویش ،تعدیل غریزه جنسی ازراه طبیعی ومشروع یعنی ” ازدواج” است که دراین راستا هیچ چیزی جایگزین آن نخواهد شد.

 

2- ازدواج از نظر اخلاقی

پیامبر اکرم (ص)درسخنی میفرماید:

زَوِّجُوا اَیاماکُم فَاِنَّ اللهَ یُحَسِّنُ لَهُم فی اَخلاقِهِم، وَ یُوَسِّعُ لَهُم فی اَرزاقِهِم وَ یَزیدَهُم فی مُرُوّاتِهِم:

«بی همسران را همسر دهید، زیرا خداوند اخلاق انها را در پرتو ازدواج، نیک گرداند، و بر روزی و معاش آنها وسعت  بخشد، و بر مروت و ارزشهای عالی انسانی انها می افزاید»

ازدواج ،کمک شایانی به حفظ اخلاق انسان ونگهداری اواز انحرافات وفساد های اخلاقی می کند.هم حافظ اخلاق فردی است وهم حافظ اخلاق جامعه است وهم پایه ای برای ارزشهای عالی انسانی خواهد بود.

3– ازدواج از نظر اجتماعی

جالب اینکه در اسلام، تاسیس و تشکیل خانواده که کوچکترین واحد جامعه است ، به عنوان بالاترین تاسیسات عنوان شده، و از آن به عنوان سنت وبرنامه ی پیامبر(ص) یاد شده ، که دوری از آن به معنی پشت کردن به سنت پیامبر (ص)، و در نتیجه بیرون رفتن از حدود و مرزهای اسلام به شمار آمده است، در این مورد به روایات زیر توجه کنید

1- رسول اکرم(ص)می فرماید:

ما بُنِیَ فِی الاِسلامِ بَناءٌ اَحَبَّ اِلی اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَ اَعَزَّ مِن التَّزویجِ.:

«در اسلام در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوبتر و عزیزتر از بنای ازدواج باشد»

 همانگونه که ما سعادت و خوشبختی زندگی فردی خود را می خواهیم، باید در سعادت جامعه نیز نقش داشته باشیم، تشکیل کانون گرم خانواده، و پرورش فرزندان صالح و هوشمند گام بسیار مهمی برای رشد وتکامل جامعه خواهد بود ،آنچه که سرزنش شده، تحویل فرزندان ناصالح به جامعه است، ولی سعی وتلاش برای پرورش افراد صالح باشد قطعا خدمت بزرگی به جامعه ی بشریت شده است،  و مقام مادری از این رو آنهمه مقدس وبا ارزش است که نقش بسزائی در رشد صحیح جامعه دارد.

آثار مثبت و مفید ازدواج

 ازدواج، و تشکیل کانون گرم خانواده، دارای آثار مثبت و مفید از جهات مختلف است، تا آنجا که رسول اکرم(ص) فرمود:

“درهای رحمت الهی در آسمان در چهار مورد بر روی بندگان گشوده می شود: 1- هنگام آمدن باران 2- هنگام نگاه (مهرانگیز) فرزند به چهره پدر و مادر 3- هنگام باز شدن کعبه    4- هنگام ازدواج”

چند نمونه از آثار درخشان ازدواج

1. خودکفایی و استقلال

ازدواج، مرحله ای جدید از رشد و استقلال است، و انسان را از طفیلی بودن و این سو آن سو رفتن و نامنظمی و پریشانی بیرون آورده و به او تمرکز و نظم می بخشد. در روایات متعدد آمده است: فقر و تهیدستی را بهانه ترک ازدواج قرار ندهید، و چنانکه خواهیم گفت؛ شخصی در حضور پیامبر (ص) از فقر شکایت کرد، پیامبر به او فرمود برو ازدواج کن، او رفت ازدواج کرد و از فقر و تهیدستی نجات یافت.

و قرآن نیز در آیه 32 نور، بر این مطلب صراحت دارد، و امام صادق (ع) فرمود:

الرِّزقُ مَعَ النِّساءِ وَ العَیالِ:

“روزی، همراه همسر و فرزند است”

اگر با دقت توجه کنیم، دلیل این مطلب همان استقلال و احساس مسئولیتی است که انسان پس از تشکیل خانواده، در خود می بیند، و بر تلاش و حرکت و انضباط او می افزاید و در نتیجه از فقر نجات می یابد.

2. بقا نسل و آرامش خاطر

از اهداف اصلی ازدواج، بقا نوع بشر و آرامش خاطر همسران در پرتو ازدواج است، این دو موضوع مهم، با ارزش و پراهمیت از فوائد ازدواج است که اگر برای ازدواج جز این دو فایده نبود، کافی بود که ما به اهمیت فراوان ازدواج پی ببریم.

3.احساس مسئولیت

انسان تا تنهاست بیشتر در فکر خود است و حرکت او بسوی بی بند و باری و هرزگی چندان سخت نیست، به عبارت دیگر اگر دین نداشته باشد چندان احساس مسئولیت نمی کند ولی اگر ازدواج کرد او فکر می کند که تنها نیست بلکه پیش وجدان خود مسئولیت زن و فرزند نیز بر عهده او است. از این رو حرکت او بسوی بی بند و باری دشوار است و ازدواج همچون سدی سر راه اوست و او را کنترل و مراقبت می نماید.

نتیجه اینکه:

ازدواج، موجب ترک و دوری از انحرافات جنسی، مانند لواط، استمنا و چشم چرانی می شود.

ازدواج انسان را از بی پناهی و سرگردانی و پوچی و تنهایی نجات می دهد.

ازدواج، بازار روابط نامشروع و زنا و آلودگی جنسی را کساد کرده، و پیامدهای جنایت آمیز و عداوتها و کینه های مولود آن را تقلیل می دهد

ازدواج، موجب سرخوردگی طغیان افراد شرور و مغرور می شود.

ازدواج، ارزش و پاداش عبادات انسان را دهها و گاهی صدها برابر می کند.

ازدواج، اهرمی بازدارنده و عاملی کنترل کننده انسان از تجاوزات است.

ازدواج انسان را از تک زیستی عقده آور و دوری از مواهب اجتماع نجات می دهد.

ازدواج انسان را از رهبانیت مشئوم مسیحیت خارج ساخته و در دنیای تازه ای از تجلیات اجتماع زنده قرار می دهد.

ازدواج، موجب حیثیت و اعتبار بیشتر انسان می شود.

ازدواج، موجب شکوفایی زندگی جدید و پرمحتوا می گردد.

2  ازدواج آسان وراه حل مشکلات مصنوعی آن

قانونازدواج دراسلام بسیار سهل وآسان است وتمام مشکلات پیچیده ودست وپاگیری که اکنون در ازدواج ها مشاهده می کنیم ساخته بشر ومصنوع خود انسانهاست ومربوط بهاسلام نیست دستورهای اخلاقی اسلام درموردآسان گرفتن ازدواج به قدری متین وظریف است که با توجه به آنها پایین ترین طبقات اجتماع به راحتی می توانند ازدواج کنند وبه تکیل خانواده نمایند.

شیوه و گفتار پیشوایان اسلام در ازدواج آسان

در شیوه زندگی پیامبر اسلام (ص) و امامان (ع) و گفتار آنها در مورد ازدواج، به روشنی استفاده می شود که آنها دستور اکید داده اند تا مسلمانان هزینه های ازدواج را – اعم از مهریّه و سایر قسمتها- سبک و آسان بگیرند، و موانع سر راه مجرّدان را بردارند. رسول اکرم (ص) فرمودند:

اَفضَلَ نِساءِ اُمَّتی اَصبَحنَ وَجهاً وَ اَقَلَّهُنَّ مَهراً.

«بهترین زنان امّت من، آنان هستند که سفیدروترند، و مهریه آنها اندکتر است.»

امام علی (ع) فرمودند:

« مهریه های زنان را گران و سنگین نکنید که موجب عداوت و دشمنی می شود».

اهمیت مهریه دراسلام

دراسلام درباره مهریه وادای آن سفارش فراوان شده است دراینجا به ذکر یک آیه وچند روایت دراین زمینه می پردازیم :

درآیه  چهار سوره نساء می خوانیم :

مهر زنان را به عنوان یک بدهی به آنها بپردازید اگر آنها با رضایت خاطر چیزی از آن را به شما ببخشید آن را حلال وگوارا مصرف کنید.

این آیه بیانگر آن است که مهر، یک بخشش الهی به زن است ویک بدهکاری مرداست که حتما باید به طور صحیح وکامل آن را به همسرخود بپردازد .

مهریه یک پشتوانه اقتصادی و اجتماعی زن دراسلام

آیا این موضوع به شخصیت زن لطمه نمی زند (دادن مهریه زن) وشکل خرید وفروش به ازدواج وکالا قراردادن زن نمی دهد؟

آری ، اگر مهریه سنگین باشد وزن را به صورت کالا در آورد این اشکال وارد می شود ولی مهربه اندازه معقول وصحیح لازم است تا زنان بتوانند به پشنوانه آنقسمتی از کمبود های اقتصادی خود را جبران کنند وآبرو وموقعیت اجتماعیشان  حفظ گردد.

راه حل مشکلات زناشویی از دیدگاه اسلام

همانگونه که گفته شد ، ازدواج در آیین  اسلام آسان است و اين ما هستيم كه در طول سالها و قرن ها با افزودن پيرايه و تشريفات دست و پا گير موانع پيچيده و دشواري سر راه ازدواج  ايجاد كرده ايم. ولي اگر به دستوارت اسلام عمل كنيم تمام موانع  برداشته خواهد شد و امر مقدس ازدواج براي همگان  سهل و آسان مي شود. مشروط بر اينكه همه تصميم بگيرند تا دستور هاي اسلام را بپذيرند و به آن عمل كنند.

مشکلات پیچیده ودست وپاگیری که سرراه ازدواج شده ،بسیاری از دختران وپسران را درتنگنا قرارداده  به گونه ای که ازدواج به آن آسانی وسادگی را مانند غولي وحشتناك براي آنها  درآورده ،غالبا در اموری است که دراینجا هریک از آنهارا ذکر شده ،سپس راه حل آنهاراازنظر اسلام بررسی می نماییم .این مشکلات مصنوعی وغیر معمول عبارتند از:

1-    تشريفات و پيرايه هاي عريض و طويل وکمرشکن و مهريه ي سنگين.

    2-مشكل پسندي به بهانه هاي مختلف.

3-مسئله ي ناداري و فقر.

4-    آزادي غلط و گريز از مسئوليت سرپرستي خانواده.

5-    عذر ادامه تحصيل.

6-     تأخير ازدواج به بهانه آنكه هنوز زود است.

7-     مشكل عدم توافق پدر و مادر يا فرزندان يا اقدام شوهر اول.

8-    مشكل مسكن.

9-    ترس از بچه دار شدن

10- تقدس بيني و تعصب غلط  وفاداري به شوهر اول.

1-  حذف تشریفات ورسمهای غلط

تجمل گرایی ومد پرستی یکی از آفتهای بزرگ فرهنگی واقتصادی است که مانند موریانه انسانهارا از درون ، بی محتوا می سازد وروح سلحشوری ومقا.مت دربرابر بیگانگان را از آنها می گیرد وآنها را به جای آدم ،آدمک می نماید.

یکی از علل افزایش سرسام آور هزینه های ازدواج ، همین آفت تجمل گرایی ومد پرستی وچشم وهم چشمی است . تجمل گرایی انسان را آن چنان بیچاره وزبون می کند که به جای الگو قراردادن زندگی فاطمه (س) وعلی (ع) رقاصه  های ایتالیا و آنتیت نماها ی اروپا الگو قرار می گیرند یعنی انسان را تابع افراد کثیف وآلوده می سازد آیا برای یک فرد مسلمان چنین شیوه ای صحیح است؟

روح اسلام از این گونه تجمل پرستی ها بیزار است دستور به زهد وپارسایی دراسلام به معنی پیکار با تجمل پرستی ومدگرایی است.

بی پولی دلیل ضعف نیست

روزی چشم رسول خدا(ص) به یکی از اصحابش افتادوپرسید: آیاهمسرداری؟

اوگفت: نه ،زیرا چیزی ندارم تا با آن ازدواج کنم.

پیامبر (ص) به اوفرمورد آیا سوره ” قل هوالله احد” با تو نیست؟

اوگفت : آری این سوره را میدانم .

پیامبر به اوفرمود : تودارای یک چهارم قرآن هستی.

سپس پرسید آیا سوره “اذازلزلت ” همراه تو نیست؟

اوعرض کرد: آری همراه من است .

فرمود:پس دارای یک چهرم دیگر قرآن هستی .

سپس سه بار فرمود :

تزوج ، تزوج ، تزوج

ازدواج کن ، ازدواج کن ، ازدواج کن